animalspress

To ολοκαύτωμα των ζώων ;

Στο δοκίμιο που έγραψε το 1954, «Το Ερώτημα σχετικά με την Τεχνολογία», ο φιλόσοφος και αμετανόητος ναζί Μάρτιν Χάιντεγκερ έγραψε:


«Η γεωργία είναι πλέον μια μηχανοποιημένη βιομηχανία τροφίμων, στην ουσία το ίδιο όπως η κατασκευή πτωμάτων στους θαλάμους αερίων και τα στρατόπεδα εξόντωσης».

Ο προηγούμενος πρύτανης του Φράιμπουργκ έχει μέχρι στιγμής (σχεδόν) παγκοσμίως καταγγελθεί για την εξίσωσή του Άουσβιτς και της αγροβιομηχανίας, με εξαίρεση μερικούς ακαδημαϊκούς ακολούθους του που παραμένουν πεπεισμένοι ότι ο κύριός τους δεν θα μπορούσε να κάνει ή να πει κάτι λάθος. Ο Χάιντεγκερ, φαίνεται, δεν ήθελε τίποτα χωρικούς με περίεργα εθνικά κοστούμια να λερώνουν τα χέρια τους για να φέρουν τρόφιμα στο αυστηρό του τραπέζι Μέλανος Δρυμού (τα λάχανα που μαζεύονται από μηχανή δεν είναι καθόλου αυθεντικά). Μεταξύ των ευρωπαϊκών φιλοσόφων, η περιφρονητική ηλιθιότητα του Χάιντεγκερ θα παρέμενε ασυναγώνιστη μέχρι τη μπηχτή του Ζαν Μποντριγιάρ για τους πρώην εργαζομένους του Παγκοσμίου Κέντρου Εμπορίου ότι «η φρίκη για τα 4000 θύματα που πέθαναν σε εκείνους τους πύργους ήταν αδιάσπαστη από τις φρίκες της διαβίωσης μέσα σε αυτούς – η φρίκη της διαβίωσης και της εργασίας μέσα σε μια σαρκοφάγο από τσιμέντο και χάλυβα».

Ακόμα υπάρχει μια άποψη κατά την οποία η σύγκριση των σύγχρονων μεθόδων εκτροφής με τη μαζική δολοφονία ανθρώπων δεν μπορεί παρά να φαίνεται σε κάποιον δίκαιη. Για να αναφέρω, 10 δισεκατομμύρια αγελάδες, γουρούνια, αρνιά, κότες (και διάφορα άλλα πλάσματα) θανατώνονται κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο, φέρνοντας ένα επώδυνο τέλος στις σύντομες, άθλιες, ζωές τους στα άθλια και βρωμερά κλουβιά.

Ο όρος «ολοκαύτωμα των ζώων» χρησιμοποιείται, αναφορικά με τη μαζική σφαγή των ζώων στη βιομηχανική κτηνοτροφία. Είναι αυτό μια ασεβής διακωμώδηση, αντάξια του Χάιντεγκερ, ενός γεγονότος που ήταν χωρίς όμοιό του στην ιστορία; Ή είναι, αντίθετα, μια αληθινή και απλή περιγραφή του τι συμβαίνει; Σίγουρα μπορούμε να συμφωνήσουμε με τον Νόρμαν Φίνκελσταιν πως η επιμονή στη μοναδικότητα του ολοκαυτώματος σε σημείο ακύρωσης κάθε σύγκρισης θα ήταν αντιεπιστημονική και ανεύθυνη. Τίποτα που κάνουν τα ανθρώπινα πλάσματα δεν είναι εντελώς ανόμοιο από άλλα πράγματα που κάνουν. Μπορούμε έπειτα να αρχίσουμε σημειώνοντας ότι η εργοστασιακή κτηνοτροφία δεν είναι η συνηθισμένη σαρκοφαγία με τον ίδιο σχεδόν τρόπο που το ολοκαύτωμα δεν ήταν ένας συνηθισμένος πόλεμος. Μπορούμε επίσης να σημειώσουμε ότι και τα δύο συστήματα μαζικών δολοφονιών μπορούν να ανιχνευθούν πίσω στις τεχνικές των γραμμών παραγωγής που αναπτύχθηκαν αρχικά από τον Χένρι Φορντ και άλλους όχι για την καταστροφή ζωντανών πλασμάτων, αλλά για την παραγωγή μηχανών.

Αλλά η δολοφονία ανθρώπων πρόκειται να περιφρονηθεί, κάποιοι θα πουν, αφού η κατανάλωση της σάρκας των ζώων είναι απλά στη φύση μας, όπως το κεντρί στην ουρά ενός σκορπιού. Είναι αλήθεια ότι οι άνθρωποι πάντα και σχεδόν παντού τρώγανε κρέας. Αλλά αυτό δεν είναι καμία συγκλονιστική υπεράσπιση του παρόντος συστήματος, γιατί οι άνθρωποι πάντα και παντού διεξήγαγαν πολέμους, και σχεδόν όλοι μας συμφωνούμε πως είναι καλό, εάν όχι για να εξαλειφθούν, τουλάχιστον να ελαχιστοποιηθούν. Όχι μόνο οι άνθρωποι έκαναν πάντα πολέμους, αλλά ήταν επίσης, κατά το μεγαλύτερο μέρος, είτε ενεργά αναμειγμένοι στη γενοκτονία είτε επιθυμούσαν να αναμειχθούν, και πιθανώς δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι οι περισσότερες κοινωνίες στην ιστορία της ανθρωπότητας θα απολάμβαναν την ευκαιρία να κάνουν στους γείτονές τους ότι κάνανε πραγματικά αυτοί που γεμίζανε μαζικούς τάφους τον 20ό αιώνα. Αυτό που στερούνταν στους προηγούμενους χρόνους δεν ήταν η κακία, μονάχα ο εξοπλισμός.

Οι Ρωμαίοι στρατιώτες που τοποθετούσαν πτώματα άρρωστων ζώων στα ποτάμια πάνω από τις πόλεις που επιθυμούσαν να καταστρέψουν δεν θα μπορούσαν να αντιληφθούν την ηθική απέχθεια που αισθανόμαστε σήμερα στο μαζικό έγκλημα των ανθρώπων περισσότερο από όσο θα μπορούσαν να φανταστούν ότι κάποια μέρα μια μικρή μειονότητα των ανθρώπων θα έβρισκε τη σαρκοφαγία απαράδεκτη. Πράγματι, εάν αυτοί οι Ρωμαίοι είχαν διαβάσει τους Έλληνες πρόγονούς τους, θα είχαν μάθει για έναν πολιτισμό που εκτίμησε γενικά τις πολεμικές αρετές ενώ συχνά αποκήρυσσε την κατανάλωση ζωικής σάρκας ως ανίερη. Το θέμα είναι ότι όλη η ηθική οργή για τον πόλεμο στην εποχή μας, ακόμη και ο πόλεμος ενάντια στους πολίτες, παρουσιάζεται να είναι κάτι σαν μια ιστορική ανωμαλία, και έτσι κάποιος δεν μπορεί παρά να υποβάλλει την ερώτηση: με ποιο δικαίωμα μπορούμε να εξετάσουμε μια πρακτική – τη μαζική σφαγή των ζώων – που είναι προφανέστατα παρόμοια με τη μαζική σφαγή των ανθρώπων με πολυάριθμους τρόπους, και να αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε την ηθική της απέχθεια λόγω του ότι «αυτό απλά το κάνανε πάντα οι άνθρωποι»;

Πολλοί άνθρωποι έχουν καλούς λόγους για να μην μπορούν να αντιληφθούν την ιδέα των «δικαιωμάτων των ζώων». Μερικοί επισημαίνουν, συναρπαστικά, ότι είναι παράλογο το ενδιαφέρον για τα δικαιώματα των ζώων σε έναν κόσμο στον οποίο κάνουμε μια τόσο φτωχή δουλειά για να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αλλά δεν είναι απαραίτητο να προχωρήσει κάποιος τόσο πολύ ώστε να βεβαιωθεί ότι τα ζώα έχουν δικαιώματα για να συμφωνήσει ότι το παρόν σύστημα παραγωγής κρέατος είναι αποτρόπαιο. Τα ζώα δεν είναι πράγματα, περισσότερο από όσο είναι οι άνθρωποι. Είναι πλάσματα, και τα πλάσματα απαιτούν ένα πολύ διαφορετικό είδος μεταχείρισης από τα διάφορα άψυχα αντικείμενα που διαστίζουν το τοπίο μας: αυτό όχι για λόγους που έχουν να κάνουν με την ηθική, αλλά απλά επειδή είναι πραγματικότητα. Να είσαι σε ένα δωμάτιο με ένα ρακούν είναι μια πολύ διαφορετική εμπειρία από για να είσαι σε ένα δωμάτιο με μια τοστιέρα. Δοκιμάστε το κάποια στιγμή. Το ρακούν είναι άλλο• η τοστιέρα είναι ένα αντικείμενο, και δεν είναι χρειάζεται να είστε ιδιαίτερα συναισθηματικοί με τα χαριτωμένα και συγκεχυμένα πράγματα προκειμένου να το επιβεβαιώσετε αυτό.

Το παρόν σύστημα παραγωγής κρέατος γίνεται αντιληπτό ως αποδεκτό από τους περισσότερους όχι εξαιτίας κάποιας διαδεδομένης αποδοχής ότι τα ζώα δεν είναι το είδος των πλασμάτων που έχουν δικαιώματα, και έτσι ότι συμβαίνει σε αυτά πίσω από τις πύλες ενός βιομηχανικού εκτροφείου είναι ηθικά άσχετο. Γίνεται αντιληπτό ως αποδεκτό μόνο επειδή, για το μεγαλύτερο μέρος, δεν είναι αντιληπτό. Αυτό που είναι αντιληπτό είναι τα τελικά προϊόντα, τυλιγμένα σε σελοφάν, φυσικά και εννοιολογικά απομακρυσμένα από το πλάσμα που τα έδωσε. Αυτό το σύστημα επιτρέπει στους ανθρώπους να συμμετέχουν και να διαιωνίσουν μια πρακτική που πολλοί δεν θα ήταν σε θέση να ανεχθούν, ή ακόμα και να επιθυμήσουν, εάν έπρεπε να πλησιάσουν λίγο πιο κοντά στη δυσωδία του αίματος και των περιττωμάτων, στα ανυπολόγιστα δεινά, που συμβαίνουν κατά την παραγωγή των γευμάτων τους. Αυτό το σύστημα είναι ο καπιταλισμός τελειοποιημένος, η ίδια ήπια εκμετάλλευση της ψεύτικης καταναλωτικής συνείδησης που καθιστά δυνατό τον αθλητικό εξοπλισμό από εκμεταλλευτικές επιχειρήσεις και τα SUV που δεν χρειάζονται καύσιμα, ωστόσο, με σεβασμό στα δεινά που περιλαμβάνονται (εάν μου επιτρέπεται να κάνω μια τέτοια σύγκριση), απέραντα χειρότερα.

Το να επιμένει κάποιος να περιμένουμε μέχρι να φροντιστούν όλα τα ανθρώπινα προβλήματα πριν ασχοληθούμε με τα δεινά των ζώων δεν είναι παρά μια υπεκφυγή. Γιατί το είδος της κοινωνίας που μπορεί να προσαρμόσει τη μαζική σφαγή και τα βασανιστήρια των ζώων είναι μια κοινωνία τόσο ειδικευμένη στο να βάζει τις παρωπίδες της που αυτές εύκολα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να απομονώσουν τα ενοχλητικά ανθρώπινα δεινά επίσης. Με άλλα λόγια, εάν η αντιμετώπιση των δεινών των ζώων αναβάλλεται λόγω του ότι τα ανθρώπινα δεινά είναι σημαντικότερα, τότε θα αναβάλεται για πάντα.
Αρχικό άρθρο στο Thomas Paine's Corner

Antispe-gr.blgospot.com