animalspress

Σχέδιο Δράσης της ΕΕ ως προς τη στρατηγική της στην υγεία των ζώων



Με βάση τα αποτελέσματα των συζητήσεων στο πλαίσιο διαφόρων διοργανικών φόρουμ της ΕΕ, η Επιτροπή παρουσιάζει το σχέδιο δράσης της για την υγεία των ζώων και επιδεικνύει την εμβέλεια της στρατηγικής για τα επόμενα 5 έτη και μετά.





Το παρόν σχέδιο δράσης πρέπει να μελετηθεί σε συνδυασμό με τη στρατηγική της ΕΕ για την υγεία των ζώων. Τα κυριότερα αναφερόμενα θέματα θα περιληφθούν στον ετήσιο κύκλο του νομοθετικού προγράμματος εργασίας της Επιτροπής (CLWP). Αυτό αποσκοπεί στην απλούστευση και τη βελτίωση της ισχύουσας νομοθεσίας, στον καλύτερο σχεδιασμό νέας νομοθεσίας και στην ενίσχυση του σεβασμού και της αποτελεσματικότητας των κανόνων, πάντοτε σύμφωνα με την κοινοτική αρχή της αναλογικότητας και την πολιτική της ΕΕ για τη βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου. Η Επιτροπή με τη στενή συνεργασία των ενδιαφερομένων μερών θα προετοιμάσει τις νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες εφαρμόζοντας το σύστημα αξιολόγησης του αντίκτυπου κατά την προετοιμασία αυτή. Ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα καθορίζεται στο παρόν σχέδιο δράσης για «νομοθετικές πρωτοβουλίες».
Διάρθρωση του σχεδίου δράσης
Το σχέδιο δράσης διαρθρώνεται γύρω από 4 κύριους πυλώνες ή τομείς δραστηριότητας:
1. ιεράρχηση προτεραιοτήτων της παρέμβασης της ΕΕ•
2. πλαίσιο της Ε.Ε. για την υγεία των ζώων•
3. πρόληψη, επιτήρηση και ετοιμότητα• και
4. επιστήμη, καινοτομία και έρευνα.
Η γενική νομοθεσία για την καλή μεταχείριση των ζώων θα αναθεωρηθεί στο πλαίσιο του δεύτερου πυλώνα. Ειδικές δράσεις για την καλή μεταχείριση των ζώων περιγράφονται ήδη στο κοινοτικό σχέδιο δράσης για την προστασία και την καλή μεταχείριση των ζώων 2006-2010 , το οποίο πλέον αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής της ΕΕ για την υγεία των ζώων. Επομένως το παρόν σχέδιο δράσης δεν προβλέπει λεπτομέρειες ιδιαίτερων δράσεων για την καλή μεταχείριση των ζώων.
1. Ιεράρχηση προτεραιοτήτων της παρέμβασης της ΕΕ
Έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές στον κόσμο. Η παγκοσμιοποίηση, η κλιματική αλλαγή και η μετακίνηση πληθυσμών αποτελούν ευνοϊκούς παράγοντες για την εξάπλωση των ασθενειών των ζώων και καθιστούν τον έλεγχό τους δυσκολότερο. Ασθένειες όπως η ΣΕΒ, η οποία αποτελούσε μεγάλη απειλή για την υγεία του ανθρώπου και των ζώων πριν από 10 έτη, θεωρούνται σήμερα ότι συνεπάγονται πολύ μικρότερο κίνδυνο χάρη στα μέτρα που καθιερώθηκαν στη συνέχεια. Εντούτοις, υπάρχουν νέες και αναφαινόμενες προκλήσεις προς αντιμετώπιση, όπως ασθένειες που διαδόθηκαν περισσότερο εξ αιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Εν ολίγοις, υπάρχει πλέον ανάγκη επαναξιολόγησης των προτεραιοτήτων βάσει προσεκτικής αξιολόγησης του κινδύνου και έγκυρων επιστημονικών συμβουλών. Η Επιτροπή θα αναπτύξει τη συγκέντρωση των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων και την κατηγοριοποίηση των κινδύνων ασθενειών των ζώων, πράγμα το οποίο θα παράσχει τη βάση για την ιεράρχηση προτεραιοτήτων των δράσεων. Η Επιτροπή θα μελετήσει την ένταξη αυτής της προσέγγισης στο νέο νομικό πλαίσιο για την υγεία των ζώων (πιθανόν στον ετήσιο κύκλο του νομοθετικού προγράμματος εργασίας της Επιτροπής 2010). Οι παρεμβάσεις και οι πόροι θα επικεντρώνονται στις ασθένειες που ανησυχούν πολύ το κοινό.
2. Το πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία των ζώων
Ο κύριος στόχος της στρατηγικής για την υγεία των ζώων είναι η ανάπτυξη της νομοθεσίας της ΕΕ για την υγεία των ζώων. Η Επιτροπή θα προετοιμάσει νομοθετική πρόταση έως το 2010. Θα επαναπροσδιορίσει διασυνδέσεις με το κεκτημένο σχετικά με την υγεία των ζώων, την καλή μεταχείριση των ζώων, τη διατροφή των ζώων, την ασφάλεια των τροφίμων, τη δημόσια υγεία, την προστασία του περιβάλλοντος, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τη νομοθεσία για την κοινή αγροτική πολιτική και τους κανόνες που καθιερώθηκαν από αρμόδιες διεθνείς οργανώσεις (ΔΓΕ (OIE), Κώδικας Τροφίμων (Codex Alimentarius)), καθώς και τις αρμοδιότητες – εφόσον όλα τα ανωτέρω έχουν αντίκτυπο στους μεταγενέστερους κανόνες περί χρηματοδότησης. Κατά την προετοιμασία της νομοθεσίας για την υγεία των ζώων, η Επιτροπή θα λάβει δεόντως υπόψη τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής. Ιδιαίτερα, θα αναλύσει τις συστάσεις σχετικά με τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών ζώων (συμπεριλαμβανομένων των ζώων που εκτρέφονται για μη εμπορικούς σκοπούς), την ιεράρχηση προτεραιοτήτων ασθενειών, τον εμβολιασμό, την πυκνότητα ζώων και αγροκτημάτων, τη δυνατότητα εισαγωγής συστήματος ελέγχου για αγροκτήματα και τη διαπίστευση κτηνιατρικών σχολών.
Η Επιτροπή θα εκδώσει επίσης έως το 2011 νομοθετική πρόταση για την εισαγωγή εναρμονισμένου πλαισίου της ΕΕ για την ευθύνη και την κατανομή του κόστους, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται ότι όλα τα μέρη αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους και διαδραματίζουν ρόλο στην ανίχνευση και την εξάλειψη των ασθενειών. Η Επιτροπή θα μελετήσει τη στήριξη του συστήματος αντιστάθμισης στην κατηγοριοποίηση των ασθενειών των ζώων σε συνδυασμό με την καθιέρωση κινήτρων για την πρόληψη του κινδύνου. Θα μελετηθούν επίσης οι μηχανισμοί για την πρόληψη των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού μεταξύ ιδιοκτητών αγροκτημάτων σε διάφορα κράτη μέλη και οι πτυχές αλληλεγγύης.
Περαιτέρω, έως το τέλος του 2008, η Επιτροπή θα προωθήσει διαδικασία διαβούλευσης για την αξιολόγηση της ανάγκης και τη δυνατότητα ανάπτυξης εναρμονισμένου πλαισίου ΕΕ για χρηματοδοτικές εγγυήσεις στον τομέα των ζωοτροφών.
Η Επιτροπή θα ενισχύσει επίσης το ρόλο της στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων των όρων εξαγωγών της ΕΕ και της αντιμετώπισης των προβλημάτων των εξαγωγών μέσω της συγκρότησης ομάδων της ΕΕ για την πρόσβαση στην αγορά σε τοπικό επίπεδο από τις αντιπροσωπείες της Επιτροπής, τις πρεσβείες των κρατών μελών και τους οργανισμούς επιχειρήσεων, κατά περίπτωση.
Δεδομένου ότι η Κοινότητα έχει ευρεία αρμοδιότητα στους τομείς δραστηριότητας του ΔΓΕ, κρίνεται επίσης σκόπιμο να καταστεί αυτή μακροπρόθεσμα μέλος του ΔΓΕ, καθόσον έχει προσχωρήσει και στον Κώδικα Τροφίμων. Αυτό θα συμβάλει στην ενίσχυση της συνοχής μεταξύ των προτύπων, των κατευθυντήριων γραμμών και άλλων διατάξεων που εκδίδονται από το ΔΓΕ, καθώς και άλλων σχετικών διεθνών δεσμεύσεων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Με την επιφύλαξη μιας διαβούλευσης με το ΔΓΕ σχετικά με τις δυνατότητες τροποποίησης του νομικού καθεστώτος του, η Επιτροπή θα προωθήσει διαδικασία για να καταστεί η Κοινότητα μέλος του ΔΓΕ έως το 2010.
3. Πρόληψη, επιτήρηση και ετοιμότητα
Κύριο στόχο της ΕΕ αποτελεί ο προσδιορισμός των προβλημάτων πριν αυτά ανακύψουν και η ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κρουσμάτων και κρίσεων.
Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τα ενδιαφερόμενα μέρη να αναπτύξουν αποτελεσματικές κατευθυντήριες γραμμές ΕΕ για τη βιοασφάλεια που να καλύπτουν την απομόνωση των νέων ζώων που μεταφέρονται στην αγροτική εκμετάλλευση, την απομόνωση των άρρωστων ζώων, τη ρύθμιση της κυκλοφορίας προσώπων, ζώων και εξοπλισμού, τη σωστή χρήση των ζωοτροφών και τις διαδικασίες καθαρισμού και απολύμανσης των εγκαταστάσεων. Θα διερευνήσει το πεδίο για την όσο το δυνατόν ευρύτερη χρήση του σημερινού «κτηνιατρικού ταμείου» και άλλων σχετικών κοινοτικών ταμείων (π.χ. Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, Διαρθρωτικό Ταμείο, Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ταμείο Αλιείας, Ταμείο Αλληλοβοήθειας και Έρευνας) κατά τη μελέτη δράσεων που έχουν θετικό αντίκτυπο στην υγεία των ζώων, όπως οι επενδύσεις σε υποδομές αγροκτημάτων, η κατάρτιση διαχειριστών αγροκτημάτων, οι υπηρεσίες παροχής συμβουλών για τη διατήρηση αγροτικών εκμεταλλεύσεων και η εφαρμογή νομικών προτύπων. Η Επιτροπή θα μελετήσει επίσης, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του προϋπολογισμού 2008/2009, το ρόλο του προϋπολογισμού της ΕΕ στην προαγωγή της υγείας των ζώων.
Η βελτίωση της βιοασφάλειας των συνόρων έχει ιδιαίτερη σημασία λόγω του ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο εισαγωγέας τροφίμων, μεταξύ των οποίων προϊόντα ζωικής προέλευσης. Για τη βελτίωση του επιπέδου προστασίας, οι έλεγχοι των εισαγωγών πρέπει να επικεντρώνονται στις εισαγωγές προϊόντων υψηλού κινδύνου. Το 2010, η Επιτροπή θα εκδώσει νομοθετική πρόταση για μια προσέγγιση των επιθεωρήσεων στα σύνορα περισσότερο προσανατολισμένη στον κίνδυνο και μια αποτελεσματικότερη ανίχνευση του παράνομου εμπορίου. Επίσης, στο πλαίσιο των προγραμμάτων βοήθειας, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει τις προσπάθειες παροχής βοήθειας στις τρίτες χώρες για την καταπολέμηση των απειλών κατά της υγείας των ζώων και για την ασφάλεια των τροφίμων στην πηγή, καθώς και για την τήρηση των απαιτούμενων προτύπων υγιεινής.
Η πρόληψη των απειλών και η αντιμετώπιση των κρίσεων βοηθούνται από μηχανισμούς επιτήρησης, όπως το πλαίσιο ιχνηλασιμότητας της ΕΕ. Το πλαίσιο περιλαμβάνει συστήματα αναγνώρισης, επισήμανσης, καθώς και το TRACES (κοινοτικό σύστημα ελέγχου του εμπορίου και εμπειρογνωμοσύνης για την ιχνηλασιμότητα). Η Επιτροπή αποσκοπεί να δημιουργήσει έως το 2011 ένα ευρύτερο, ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό σύστημα, με ενοποιημένη βάση δεδομένων, που να καλύπτει όλα τα στοιχεία του ισχύοντος συστήματος στο πλαίσιο της πιστοποίησης, της ταυτοποίησης των ζώων, της υγείας των ζώων και της κατάστασης της μεταχείρισής τους. Βάσει των αποτελεσμάτων της μελέτης σκοπιμότητας, η Επιτροπή μπορεί να εκδώσει έως το 2011 πρόταση κανονισμού για την εισαγωγή της ηλεκτρονικής ταυτοποίησης των βοοειδών.
Το 2011, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να έχει αναπτύξει ένα σύστημα πληροφόρησης για τις ασθένειες των ζώων (ADIS), συμβατό προς το σύστημα του ΔΓΕ, για την παροχή σημαντικών πληροφοριών στους πολίτες σχετικά με την κατάσταση της υγείας των ζώων στην Ευρώπη.
Σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης, είναι πολύ σημαντικό να μπορεί η ΕΕ να λαμβάνει μέσω ταχείας διαδικασίας αποφάσεις για τον περιορισμό και τον έλεγχο των απειλών κατά των ζώων σε επίπεδο ΕΕ. Η ΕΕ θα εξακολουθήσει να βελτιώνει τα μέτρα που έχουν ήδη καθιερωθεί και να ενισχύει το δίκτυό της ταχείας αντίδρασης. Θα προωθήσει επίσης έναν προβληματισμό για τον τρόπο εξασφάλισης της ενίσχυσης των τραπεζών αντιγόνων και εμβολίων της ΕΕ.
4. Επιστήμη, καινοτομία και έρευνα
Η επιστήμη ευρίσκεται στο επίκεντρο της κοινοτικής πολιτικής για την ασφάλεια των τροφίμων. Η νέα στρατηγική για την υγεία των ζώων αποσκοπεί στην ενίσχυση της επιστημονικής θεμελίωσης της πολιτικής της Κοινότητας για την υγεία των ζώων. Εξυψώνει την παρουσία της ΕΕ στη διεθνή σκηνή και υποστηρίζει την ΕΕ στην επίλυση των διαφορών μεταξύ των εμπορικών εταίρων. Θα είναι επίσης το κλειδί στη διατήρηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών σε μια προστασία υψηλού επιπέδου και αυτό σε όλη την ΕΕ.
Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να χρησιμοποιεί τις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις κατά τη θέσπιση των μέτρων για την υγεία των ζώων. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) θα εξακολουθήσει να κινητοποιεί και να συντονίζει τους επιστημονικούς πόρους σε όλη την ΕΕ για την παροχή των βέλτιστων επιστημονικών συμβουλών.
Βάσει μιας εξωτερικής αξιολόγησης (2008-2009), το κοινοτικό δίκτυο εργαστηρίων και τα εθνικά εργαστήρια αναφοράς θα αναπτυχθούν περαιτέρω, μεγιστοποιώντας κατ’ αυτό τον τρόπο τις γνώσεις και την εμπειρογνωμοσύνη που υπάρχουν στην Ευρώπη.
Η Επιτροπή δέχθηκε επίσης ευνοϊκά την πρωτοβουλία της βιομηχανίας να συγκεντρωθούν όλοι οι εταίροι, όπως ο αγροτικός τομέας, οι κυβερνήσεις, οι κτηνίατροι και οι διεθνείς οργανισμοί, με τη σύσταση της Τεχνολογικής Πλατφόρμας για την Υγεία των Ζώων Παγκοσμίως (Technological Platform for Global Animal Health). Η Επιτροπή πιστεύει ότι αυτή η πλατφόρμα που καθοδηγείται από τον κλάδο θα συμβάλει στην ανάπτυξη καλύτερης διαγνωστικής και καλύτερων εμβολίων και φαρμάκων προς όφελος του συνόλου του τομέα της υγείας των ζώων. Το θεματολόγιο στρατηγικής έρευνας (Strategic Research Agenda) είναι πολύτιμο έγγραφο διότι καταρτίσθηκε με την ευρεία συναίνεση όλων των ενδιαφερομένων μερών, όπως τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά ιδρύματα, η βιομηχανία, οι παραγωγοί, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στην ΕΕ, καθώς και σχετικές διεθνείς οργανώσεις. Έχει σημαντική επίδραση στην έρευνα για την υγεία των ζώων και συνάδει με την ατζέντα της Λισσαβόνας η οποία αποσκοπεί να καταστήσει την ΕΕ κοινωνία καθοδηγούμενη σε μεγάλο βαθμό από την επιστήμη και την τεχνολογία έως το 2010.
Το 7ο πρόγραμμα πλαίσιο δραστηριοτήτων έρευνας (2007-2013) αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την υποστήριξη του εν λόγω θεματολογίου στρατηγικής έρευνας σε θέματα υγείας των ζώων. Με αυτό το πνεύμα η Επιτροπή θα δραστηριοποιηθεί για να ενθαρρύνει την επιστημονική καινοτομία και έρευνα και να εξασφαλίσει επαρκή χρηματοδότηση σ’ αυτό τον τομέα μέσω συμπράξεων δημοσίου – ιδιωτικού τομέα.
Με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMEA), η Επιτροπή θα φροντίσει ώστε να υπάρχει κατάλληλο πλαίσιο σε κοινοτικό επίπεδο το οποίο να παρέχει περισσότερα κίνητρα στον κλάδο παραγωγής για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων και διαγνωστικών εργαλείων. Θα προωθήσει έναν προβληματισμό για την πολιτική σχετικά με τη χρήση των εγκεκριμένων εμβολίων στο πλαίσιο της νομοθεσίας για την υγεία των ζώων. Θα διευκολύνει επίσης την τροποποίηση με την προσθήκη στελεχών ζώων σε ένα ήδη εγκεκριμένο εμβόλιο προτείνοντας, για το 2008, μια αναθεώρηση των κανονισμών τροποποίησης (κανονισμοί (ΕΚ) αριθ. 1084/2003 και (ΕΚ) αριθ. 1085/2003) και, για το 2009, μια αναθεώρηση του παραρτήματος 1 της οδηγίας 2001/82/ΕΚ περί κοινοτικού κώδικος για τα κτηνιατρικά φάρμακα. Ο EMEA θα φροντίσει για την ευρύτερη γνωστοποίηση των υπηρεσιών παροχής βοήθειας που διαθέτει για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και για τους αιτούντες έγκριση προϊόντων που προορίζονται για περιορισμένη χρήση και / ή μικρά είδη ζώων.
Η αντιμικροβιακή αντοχή παραμένει σημαντική πηγή ανησυχίας. Η EFSA θα εκφέρει γνώμη σχετικά με την αντιμικροβιακή αντοχή των μικροοργανισμών που απαντώνται στα τρόφιμα ως βιολογικό κίνδυνο, κατά τους επόμενους μήνες. Σύμφωνα με τη γνώμη της EFSA, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να ενισχύσει την πολιτική της όσον αφορά την παρακολούθηση και τον έλεγχο της αντιμικροβιακής αντοχής (AMR) σε ζωονοσογόνους παράγοντες που δημιουργούνται με τη χρήση αντιβιοτικών στα ζώα.
Τέλος, η Επιτροπή, στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων της, θα παράσχει υποστήριξη για ερευνητικούς σκοπούς σε τρίτες χώρες (μέσω της διεθνούς συνεργασίας), ιδίως όσον αφορά τις εξωτικές ασθένειες μεγάλης σημασίας ή τις ζωονόσους που έχουν αγνοηθεί και έχουν σοβαρές συνέπειες για τις εν λόγω χώρες.
Σύμπραξη και επικοινωνία
Δύο κύριες γενικές αρχές ισχύουν για όλο το έργο της Επιτροπής: η σύμπραξη και η επικοινωνία:
Το σχέδιο δράσης αναγνωρίζει τη σημασία του διαλόγου μεταξύ των πολιτών, των μαζικών φορέων της κοινωνίας των πολιτών και των οργάνων της ΕΕ (ιδιαίτερα της Επιτροπής). Με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνθεί η συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών, των οργανώσεων και των πολιτών στην ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Η στρατηγική μπορεί να επιφέρει πραγματικές αλλαγές μόνον εφόσον όσοι ασχολούνται με την υγεία των ζώων συνεργάζονται αφενός μεταξύ τους και αφετέρου με όλους τους ενδιαφερόμενους πολίτες. Η ΕΕ πρέπει να εκμεταλλευθεί τις υφιστάμενες προσπάθειες συνεργασίας, να ενθαρρύνει τις νέες πρωτοβουλίες και να αξιοποιήσει περισσότερο τις μη νομοθετικές εναλλακτικές λύσεις αντί του κανονισμού. Μια «συμβουλευτική επιτροπή για την υγεία των ζώων» έχει ήδη συσταθεί από το Φεβρουάριο του 2008. Περιλαμβάνει εκπροσώπους από μη κυβερνητικές οργανώσεις που καλύπτουν τον τομέα της υγείας των ζώων, καταναλωτές και εκπροσώπους κυβερνήσεων. Η εν λόγω επιτροπή θα παρέχει στρατηγική καθοδήγηση για το απαιτούμενο ή αποδεκτό επίπεδο προστασίας της υγείας των ζώων ή της δημόσιας υγείας, καθώς και για προτεραιότητες για δράση και επικοινωνία. Επίσης, θα παρακολουθήσει την πρόοδο της στρατηγικής. Θα παρέχει συμβουλές για όλες τις αξιολογήσεις αντίκτυπου και καθοδήγηση στην Επιτροπή για τον καλύτερο τρόπο επίτευξης των συμφωνηθέντων αποτελεσμάτων.